31
Julधान दिवस: कृषि संस्कृति र विश्वशान्ति चिरन मिलन क्याम्पसको परम्परा
नेपाल कृषि प्रधान देश हो। यहाँको अर्थतन्त्र, संस्कृति र जीवनशैली कृषिसँग गाँसिएको छ। असार महिनाको आगमनसँगै नेपालीहरूको मनमा धान रोप्ने उत्साह जाग्छ। यसैलाई सम्मान गर्दै विश्वशान्ति चिरन मिलन क्याम्पसले हरेक वर्ष असार १५ मा धान दिवस मनाउने परम्परा कायम गरेको छ। यस वर्ष पनि क्याम्पसले यो पर्व धूमधामसाथ मनाएको छ। यस अवसरमा प्राध्यापक, कर्मचारी र विद्यार्थीहरूलाई दही चिउरा खुवाइएको थियो। यसले नेपाली संस्कृति, कृषिको महत्व र सामूहिक सहकार्यको भावनालाई जोगाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।
धान दिवसको ऐतिहासिक र सांस्कृतिक पृष्ठभूमि
धान नेपालको मुख्य खाद्यान्न हो। असार महिनामा धान रोप्ने चलन सयौं वर्षदेखि चलिआएको छ। यस दिनलाई रोपाई पर्व वा दही चिउरा खाने दिन पनि भनिन्छ। यो पर्व किसानहरूको मेहनत, आशा र प्रकृतिसँगको सामञ्जस्यको प्रतीक हो। नेपाली समाजमा यस दिन विभिन्न सांस्कृतिक कार्यक्रम, भजनकीर्तन र सामूहिक भोजको आयोजना गरिन्छ।
कृषिको महत्व
नेपालको अर्थतन्त्रको मेरुदण्ड कृषि नै हो। यसले देशको जीडिपीमा ठुलो योगदान पु¥याउँदछ। तर, आधुनिकताको प्रभावले युवा पुस्ता कृषिबाट टाढा हुँदै गएका छन्। यसैले धान दिवस जस्ता पर्वहरूले कृषिको महत्वलाई सम्झाउन मद्दत गर्छ।
१. खाद्य सुरक्षा
धान, गहुँ, मकै जस्ता अन्नबिना नेपालीहरूको दैनिक जीवन नै असम्भव छ। कृषिले नै हाम्रो खाद्य सुरक्षा सुनिश्चित गर्छ।
२. रोजगारी
नेपालका अधिकांश जनता कृषिमा निर्भर छन् । यसले बेरोजगारी घटाउन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।
३.प्रकृति संरक्षण
कृषिले हरियाली र माटोको उर्वराशक्ति बचाउँदछ। जैविक खेतीले पर्यावरण संरक्षणमा पनि योगदान दिन्छ।
विश्वशान्ति चिरन मिलन क्याम्पसले धान दिवस मनाउने उद्देश्य
क्याम्पसले यो पर्व मनाएर निम्न उद्देश्यहरू पूरा गर्न खोजेको छ ः
१. कृषि संस्कृतिको संरक्षण
युवा पुस्तालाई कृषि परम्परासँग जोड्न,
२. सामूहिक सहकार्य
धान रोपाई सामूहिक रूपमा गरिने कार्य हो। यसले सहकार्यको भावना बढाउँछ।
३. शैक्षिक जागरूकता
कृषि विज्ञान, जैविक खेती र कृषि व्यवसायको बारेमा जानकारी दिने।
धान दिवस कसरी मनाउन सकिन्छः
धान दिवसलाई अझै बढी प्रभावकारी बनाउन निम्न सुझावहरू लागु गर्न सकिन्छ ः
१. कृषि प्रदर्शनी
क्याम्पसमा धान, फलफूल, अन्न उत्पादनसँग सम्बन्धित प्रदर्शनी राख्न सकिन्छ।
२. किसान संगोष्ठी
स्थानीय किसानहरूलाई आमन्त्रण गरी उनीहरूको अनुभव सुन्ने र कृषि नवीकरणमा छलफल गर्न सकिन्छ।
३. सांस्कृतिक कार्यक्रम
लोकगीत, नाच र नाटकहरू प्रस्तुत गरी कृषि संस्कृतिलाई जिउँदो राख्न सकिन्छ।
४. विद्यार्थी सहभागिता
विद्यार्थीहरूलाई धान रोप्ने, बाली कटाई गर्ने जस्ता गतिविधिमा सहभागी बनाउन सकिन्छ।
निष्कर्ष :
धान दिवस केवल एक पर्व होइन, यो नेपाली जीवनशैली, संस्कृति र कृषि अर्थतन्त्रको आधार हो। विश्वशान्ति चिरन मिलन क्याम्पसले यसलाई मनाएर नेपाली सभ्यतालाई सम्मान गरेको छ। यस्ता आयोजनाहरूले युवाहरूलाई कृषिप्रति आकर्षित गरी देशको आर्थिक विकासमा योगदान पुर्याउन सक्छ। त्यसैले, धान दिवसलाई राष्ट्रिय स्तरमा पनि मनाउन उचित कदम चाल्नुपर्छ।धान नै धन हो, कृषि नै जीवन हो।
